Guido's gedachten # 4 - Niet in mijn achtertuin

Mijn collega en ik werken voor Instituut Voor Natuur en Milieueducatie en Duurzaamheid. Onder natuurliefhebbers bekend als IVN met het motto: Beleef de natuur. Tijdens de koffiepauze vertel ik hem dat ik in het weekend een gebied heb onderzocht op de aanwezigheid van Noordse woelmuizen.Aan het eind van de middag vraagt hij of ik misschien weet hoe hij van die woelmuizen in zijn gazon af kan komen. Ik kijk hem aan met een ongelukkig gezicht: Hoe kan je mij dat nu vragen?!

Tijdens de koffie liet ik hem nog wel een vertederend filmpje zien van een dwergmuis klauterend over een rietstengel. Maar juist als gevolg van ons eerdere gesprek vraagt hij het. Hij kijkt me vragend aan verwachtend dat ik hem ga vertellen hoe die prachtige minicavia’s te verjagen zijn. Maar ik wil hem niet het antwoord geven dat hij kan gebruiken. Ik wens dat hij zijn tuin deelt met wat als ik hem zo’n beetje beluister woelratten zijn. Als zelfs mijn collega van deze organisatie met die prachtige missie: Mensen betrekken bij natuur, milieu en duurzaamheid, al geen woelratten in zijn tuin wenst, hoe moet het dan verder met mens en natuur?!

Dat is ongeveer wat ik voel voordat ik hem antwoord dat die woelrat een stukje beleef-de-natuur is. Ik raad hem aan om een appeltje neer te leggen en een cameraval te plaatsen om zo over dit dier te leren en te bewonderen. Hij kijkt ongelukkig terug en een ja maar niet in mijn achtertuin gesprek volgt. Ik denk dat wij als mens zoveel ruimte innemen dat we meer en beter bereid moeten zijn deze ruimte te delen met andere soorten. Dat lijkt mij een redelijke opvatting die ook breed gedragen wordt door zo’n 4000 deelnemers aan het project tuinreservaten.

IVN werkt mee aan het project tuinreservaten en organiseert overal in Nederland cursussen om de tuin om te toveren tot een diervriendelijk-natuurvriendelijke tuin. Tuinreservaten vind ik dan ook een een fantastisch project te beleven als De Nieuwe Wildernis in je achtertuin. Een woelrat is een bijzonder vertederend knaagdier dat je tuin vanaf de onderkant her en der een beetje bijsnoeit. Of heb je nu per ongeluk vervelend in plaats van vertederend gelezen? Ik ben ervan overtuigd dat als je eenmaal zijn snoet hebt gezien je hem vast een plekje gunt in je gazon. Vervolgens kijk je vertederd naar de hobbels en bobbels in de tuin inclusief dat warme; daar woont ie, gevoel.

Hier een linkje naar een kort filmpje van en woelrat.

Nat pak voor een bruine rat

Ik vind ratten leuke en vooral ook grappige dieren. Nu ben ik vooral fan van woelratten en daarover wil ik graag iets in Roeg, het wekelijkse natuurprogramma op RTV Drenthe, vertellen. Wel zo educatief als er ook wat beelden van zijn. Daarom heb ik op een plek waar ik wroetsporen van woelratten vond een cameraval neergezet. Paar stukjes appel ervoor en maar afwachten.

Vorige week is bij de eerste controle al het lokvoer weg. Ik voel me telkens een klein jongetje die zijn schoen heeft gezet als ik op het schermpje van de val de resultaten bekijk. Er staat deze keer een langs hoppende wezel op (hier, in zo'n nat gebied?) en een sterk overbelichte kop van een... otter, bunzing, nou ja wat is het nu? Andere geraadpleegde cameravallers houden het op een bruine rat. In het onvolprezen programmaatje Irfanview laat ik alle filmbeeldjes losknippen en ik bekijk ze 1 voor 1. Op 2 van de 1000 beeldjes zijn twee grote oren te zien. Toch een bruine rat. 

Vandaag opnieuw even gekeken. Weer is al het voer weg en weer is het een bruine rat die zijn buikje rond heeft gegeten. Hij is nu een stuk beter te zien. Wat een vetzak zeg. Volgens de Veldgids Zoogdieren kunnen ze maximaal 500 gram zwaar worden, maar deze lijkt wel anderhalve kilo. Maar goed, weer geen woelrat. 

Ik laat de camera toch nog maar een paar dagen staan. Ik offer weer een paar stukjes van mijn dagelijkse appel (ik vergeet telkens eentje extra mee te nemen) en hoop er het beste van. Op de terugweg naar de auto moet ik weer over een sloot. Doordat de waterstand de laatste dagen steeds een beetje verder stijgt, wordt de sloot steeds breder. Op de heenweg haalde ik het net, op de terugweg net niet. De slappe veenoever zakt onder mijn voeten weg en ik sta binnen een tel tot mijn navel in het water.

Met enige moeite weet ik me aan een graspol vast te klampen en trek mezelf op het droge. De stinkende veenprut sijpelt van mijn broek. Mijn laarzen staan tot de rand toe vol met zwart water. Rugzak zeiknat en even schiet door mijn hoofd dat ik opnieuw de verzekeringsmaatschappij moet bellen om te melden dat mijn camera kopje onder is gegaan. Maar die zat toch boven in de rugzak en is droog gebleven. 'Je wordt ouder Pot', mompel ik in mezelf. Terwijl ik mijn laarzen probeer uit te krijgen, maak ik alvast een boodschappenlijstje voor de volgende keer: appel; lieslaarzen; sportschoolabonnement. 

Sorry, ik heb alleen een filmpje van de bruine rat in de aanbieding... Na 15 seconden kun je trouwens stoppen met kijken.

Dierspoorjournaal #15 - Ratten

Viersprong van een bruine rat. 

Leuke hobby, dat geouwehoer over diersporen. Maar zo af en toe slaat de twijfel toe. Zie ik dingen die er eigenlijk niet zijn of anders zijn dan ik ze wil zien. Vandaag liep ik even bij een nieuw aangelegde faunabuis langs. De buis loopt ongeveer parallel aan een beek onder de weg door. Voor de ingang van de buis waren tientallen prentjes te zien en nog beter, ze gingen de buis in. Hoera, het werkt.

De grote vraag is natuurlijk, welk beest had de buis ingewijd? Al snel zag ik dat het om prentjes van een woelrat- of bruine rat ging. Die zijn (meestal) lastig van elkaar te onderscheiden. En toch gaat mijn geest interessante dingen doen. Het was namelijk een typische setting voor een woelrat. En omdat die setting zo typisch is, ga je de feiten er vanzelf bij zien. Zoals in een heel slecht politie-onderzoek zeg maar.

Want toen ik wat beter keek, zag ik steeds meer prentjes in een 'viertje' bij elkaar staan. Dit spoortype is heel karakteristiek voor ware muizen. Ze ontstaan als bijvoorbeeld een bosmuis of bruine rat in 'sprong' is gaan. Soms overlappen de prenten van de achterpoten die van de voorpoten. Maar hier, zag ik een 'viertje' waarbij de grotere achterpoten met vijf tenen (soms zijn er maar drie of vier te zien) de kleinere voorpoten met vier tenen (meestal zijn er maar drie te zien) voorbij hadden gestreefd. Bent u er nog?

Dus of de woelratten in de Peestermaden waren zo jaloers op het elegante gehup van de bruine ratten dat ze zich in recordtempo hebben geëvolueerd tot halve kangoeroes of de bruine ratten in het gebied zijn buitengewoon lenig. Ik hou het voorlopig maar even op dat laatste.