Natuurspoorjournaal #92 - Het vossenbalkje

Prachtige prenten van vos. Rechts een voorpoot, links een achterpoot. 

Soms heb je geluk, zoals vandaag. Tijdens de eerste excursie van de Track & Sign-opleiding op het militair oefenterrein in Havelte vonden we een paar perfecte prenten van een vos. Ze stonden samen met een al even prachtige marterpent in dun laagje topblubber. Iedereen die wel eens een vossenpoot bekeken heeft, moet zijn opgevallen dat de teenkussens bedekt zijn met haren. En dat is hier heel mooi te zien. Soms moet je zelfs goed zoeken om de teenkussens überhaupt te kunnen vinden. Maar goed, ook enkele hondensoorten hebben dat ook, dus het is geen uitsluitend kenmerk. Maar wel mooi om te zien. 

Superblubber!

Een veel duidelijker kenmerk is wat René en ik het vossenbalkje noemen. Het is een vrij harde lijn in de vorm van een boemerang die op de plek van het middenvoetkussen zit. Het duidelijkst kun je dat zien bij de voorpoot (rechts op de foto). Maar ook bij de achterpoot is het zichtbaar. Het is een afdruk van een harde rand aan de onderzijde van het middenvoetkussen die boven de haren uitsteekt. Ik ben dat bij andere hondachtigen nog nooit tegengekomen, maar ik laat me graag verrassen.  

En dan kun je nog naar de nagelindrukken kijken. Die zijn bij een vos nogal fijn en scherp vergeleken bij de vaak veel stompere indrukken bij een prent van een hond. Hondennagels slijten door het lopen op een harde ondergrond. De prent van een vos is verder in zijn geheel wat meer eivormig dan bij een hond omdat de wijsvinger en de pink wat meer naar onderen staan dan bij een gemiddelde hondenpoot. En ja, ook daar zijn weer uitzonderingen op, dus laat je niet in de luren leggen. 

En dan is er nog het trucje met het kruis. In de negatieve ruimte van een vossenprent kun je meestal een kruis tekenen zonder de teenkussens te doorsnijden (zie groene lijntjes in de tekening). Bij een hondenprent lukt dat niet. Daar moet je meer denken aan een letter H. En dat veelgebruikte trucje dan met het trekken van een horizontaal lijntje tussen de tenen 2 en 5 en 3 en 4 (Zie zwarte lijntje bij vos)? Bij een vossenprent past het lijntje er precies tussen zonder dat het de teenkussens doorsnijdt bij een hondenprent kan dat niet. Ja, dat trucje werkt ook. Soms... Maar heel vaak ook niet. 

Tekening van prent hond en vos met nummering van de tenen. De eerste teen, oftewel de duim, geeft meestal geen afdruk. (René Nauta) 

Natuurspoorjournaal #91 - Ratten, padden en eikels

Restanten van een rattenmaal. 

Op mijn otterrondjes langs de beken in Noordwest-Drenthe kom ik altijd ook wel sporen van bruine ratten tegen. Meestal van die prachtige handvormige pootafdrukjes, maar ook wel een kwak sterrenschot, keutels of holen. Bruine ratten zijn, kortom, overal. Vandaag vond ik iets wat ik nog niet eerder van bruine ratten was tegen gekomen: ze eten ook eikels.
Dat is vast geen nieuws. Ratten eten immers bijna alles, tot Kliko's aan toe weet ik uit ervaring. Maar hier viel het me op omdat de bovengrondse wissels langs de oeverrand van het Oostervoortse diep bezaaid waren met eikels in allerlei stadia van consumptie. Van alleen een hapje er uit, tot volledig 'schoongelikt'. Het gaat natuurlijk helemaal nergens over, maar misschien is het juist daarom wel zo leuk.

Voorraadje padden en kikkers van een bruine rat.

Nog even en bruine ratten schakelen weer over op het eten van kikkers. Ze vangen in het vroege voorjaar vooral bruine kikkers en padden. Die padden eten ze vervolgens niet op vanwege de gifklieren in de huid. Daardoor vind je soms kleine stapeltjes padden aan de rand van een oever, een soort voorraadkamer die niet wordt aangebroken. Tenzij een bunzing zo'n paddenstapel ontdekt er af en toe eentje weg snaait. De bunzing, en ook de otter, kunnen padden wel eten. Ze stropen het huidje er op vakkundige wijze vanaf zodat ze geen last hebben van die gifklieren. Iets wat bruine ratten blijkbaar niet kunnen.
Een paar jaar geleden zag ik in de Peestermaden hoe een stevige bunzing, zo'n paddenkerkhof had ontdekt. Ik heb er een uurtje zitten observeren en in die tijd kwam hij twee keer terug om iets van de stapel weg te halen. Hij kroop er vervolgens mee onder een dichte bramenstruik. Ik zat me van een afstandje al te verkneukelen op het feit dat ik even later een foto van een afgestroopt paddenhuidje kon maken. Maar dat ging mooi niet door. Het zou mij niet verbazen dat die bunzing ook donders goed wist dat hij beter eerst de niet giftige kikkers op kon eten. Die padden bleven immers toch wel liggen...