dinsdag 5 juli 2011

Bosblog (10) - Bosvarkens en eekschillers

Op mijn studiereis door bosrijk Nederland kom je om de haverklap het woord oerbos tegen. Meestal in de context dat het er niet meer is. Op dit moment wordt bijvoorbeeld de laatste hand gelegd aan een routeboekje dat het Ommetje Lieveren gaat begeleiden. Prachtig boekje, maar ook hierin de wat wrange constatering dat het Lieverder Bos weliswaar een van de oudste bossen van Drenthe is, maar zeker geen oerbos meer. Vaak gaat het wel om zogenaamde oudbos-locaties, plekken waar al heel lang bos heeft gestaan. Het Lieverder bos lag tot twee eeuwen gelegen als een beschermende hand om het dorpje Lieveren. In de 20e eeuw werd het grootste deel van het Zuidbos gekapt. Alleen kleine natte stukjes elzenbos bleven staan. Dit zijn nu in het voorjaar ware pareltjes met witte tapijten van bosanemoon en klaverzuring. Prachtige namen hebben ze ook nog zoals Wiltzwijn en Snipstel.

Topverkoping
Het Noordbos is grotendeels in tact gebleven al is ook hier veel gerommeld. De oude grove dennen die er stonden werden al in het begin van de twintigste eeuw verkocht. De advertentie in de lokale krant maakt gewag van een 'Topverkoping van puike dennen'. De opbrengst van deze topverkoping werd meestal meteen omgezet in jenever. Ons oerbos is dus aan drank verloren gegaan, maar dat terzijde.
Ook in andere opzichten werd er volop in het Lieverder bos gewerkt. Er werden schapen geweid, varkens gehouden om de overvloedige mast te benutten en er waren eekschillers actief. Eekschillers? Ja, noeste arbeiders die met de hand kleine eikenstammetjes, die weer waren opgekomen op de grillige stobben, ontdeden van de schors. De looizuren in die eikenschors werd gebruikt in de leerlooierij. Al deze activiteiten zorgden ervoor dat het bos een nogal grillige en gevarieerde aanblik had. Wil je dat beeld in stand houden, dan zul je nu dus ongeveer dezelfde werkzaamheden moeten verrichten. Maar ja, dat gaat vaak niet samen met de bijzondere natuurwaarden die zich in de afgelopen decennia hebben ontwikkeld in zo'n bos. De varkens maken van het mooie tapijtje met boswederik waarschijnlijk een grote modderpoel. Maar toch zou het de moeite waard zijn om in de meer cultuurhistorisch beheerde bossen wat dieper in te gaan op dat historische gebruik.
Op het terrein van de PeerGroup aan de Donderboerkamp doen ze een experiment met een paar mooie Bentheimer varkens. Wat gebeurt er als je die varkens loslaat in een jong stukje eikenbos. Welke planten groeien er nu en straks? Ik ben heel erg benieuwd. Een van de doelen van het experiment is ook om de relatie tussen mens en haar voedsel te verkennen. De varkens zullen uiteindelijk dus in de pan belanden. In het oerbos ging het trouwens niet anders. Kijk maar naar verhalen van Asterix en Obelix...

Voor meer informatie: zie www.varkenshuis.nl



Eekschillers in de boswachterij Odoorn, omstreeks 1905

1 opmerking:

  1. Waarom nou Bentheimer varkens en geen wilde zwijnen? Overignes ken ik nog een fantastisch stukje bos waar alles als gevolg van de eekschillers nog goed te zien is. Groet Nanno.

    BeantwoordenVerwijderen