Norger bosmuur?
Het bos heeft vele geheimen. Een daarvan is die van de oud bosplanten. Wanneer vinden deze specifieke groep planten het bos oud genoeg om te verschijnen? Heksenkruid, lelietje van dalen, daslook en in mindere mate ook dalkruid en gewone salamonszegel zijn bij uitstek aanwijzers voor de ouderdom van een bos. Onze bossen zijn over het algemeen nog niet zo oud en dus ontbreken bovengenoemde planten vaak. Ik was dan ook verbaasd dat ik ineens – althans zo leek het - in ‘mijn’ 100 hectare grote plakkaten dalkruid, lelietje van dalen en salamonszegel vond. Stuk voor stuk prachtige planten die het bos een stuk aantrekkelijker maken.
De ‘ontdekking’ van deze kleine bospareltjes zorgde naast een vreugdemomentje ook voor dat er een verhaal over een nogal mythisch bosplantje mijn hersenpan binnenwaaide: de Norger bosmuur. Dit witte plantje zou alleen in het Norgerholt voorkomen. Nou is het al niet echt simpel om de in Nederland vrij zeldzame bosmuur van de veel algemenere en ook aan bosranden groeiende watermuur te onderscheiden. Hoe zou ik de Norger bosmuur herkennen?
Uniek?
In de onvolprezen Flora van Eddy Weeda wordt er met geen woord over gerept. Voor Weeda bestaat de Norger bosmuur dus niet. Dan maar even op Internet speuren.
Eric le Gras schrijft in 2003 in Trouw echter zonder voorbehoud ‘De Norger bosmuur, een variëteit van de bosmuur die alleen in het Norgerholt voorkomt, doet het overigens wel goed (…)’. Het Natura 2000-dossier van de provincie doet er nog een schepje bovenop: ‘De Norger bosmuur is een plant die nergens anders ter wereld voorkomt. Uniek dus.’ Ha, eindelijk wordt het woord uniek eens niet misbruikt. Dat is een pluspuntje. Maar, ik ben nog steeds niet helemaal overtuigd. Volgens de site van Alterra werd het plantje hier echter al in 1924 ontdekt en komt hij verder in de Ardennen en het noorden van Sleeswijk Holstein voor. Niet uniek dus. Minpuntje. De Latijnse naam Stellaria nemorum subsp. montana valt dan ineens ook wat tegen. Ik had eerder iets gehoopt als subsp. norgaria of iet dergelijks. Bergen (montana) hebben we hier helaas niet of het moeten de al even verderop gelegen Adderbergen zijn.
Ongesteeld
Hoe ik nu die Norger bosmuur van de gewone kan onderscheiden wordt me nog steeds niet duidelijk. Aan de bladeren lees ik wel ergens, maar hoe dan? De ‘gewone’ bosmuur heeft volgens Weeda ongesteelde bladeren, de onderste bladeren van de watermuur zouden wel stelen hebben… Ik ga er gemakshalve maar even vanuit dat de Norger specimen ook ongesteeld door het leven gaat. Jakkes, op de foto die ik heb gemaakt van de ‘muur’ kan ik alleen de bovenste stengelbladeren goed zien. Dat schiet dus niet op.
Ik kom er voorlopig niet uit. Ik vraag binnenkort mijn collega Roelof Blaauw wel even. Dat is een wandelende plantenencyclopedie vermomd als boswachter. Als hij het ook niet weet, bestaat de Norger bosmuur gewoon helemaal niet. Stiekem hoop ik daar een beetje op, want het leven wordt er toch weer een stuk overzichtelijker van. Ik vind het gewone dalkruid trouwens ook een stuk mooier om te zien…
'Gewoon' dalkruid
Toeval, maar mijn flora lag open bij de muur, heb even gekeken wat daar staat:
BeantwoordenVerwijderen(Citaat Heukels’ flora van Nederland ed 2005)
In Dr (Norg) komen naast planten, als boven beschreven, ook planten voor waarbij ook de bovenste stengelbladeren gesteeld zijn en de schutbladen schubvormig zijn. Zulke planten worden wel onderscheiden onder de naam subsp. Monata (Pierrat) Behrer Fb 1536
Bosmuur groeit naast het Norgerholt ook in het Gasterse Holt. Daar heb ik het in 2008 eens aangetroffen. Je kunt het verschil goed zien in de bladeren. De grote muur heeft bladeren die spits zijn. Bosmuur heeft bladeren die ronder zijn. In sommige bossen in Duitsland groeien ze soms naast elkaar en is het verschil goed te zien.
BeantwoordenVerwijderenHet is dus volgens mijn mening niet echt een endemische soort uit Norg.
Beste BJ,
VerwijderenHet gaat hier niet om de 'gewone' bosmuur maar om een varieteit cq subspecie van de bosmuur, die ook op een paar plekken in Limburg voorkomt, naar het schijnt. Het is inderdaad iets heel anders dan grote muur. Maar misschien begrijp ik je niet goed. Gr Aaldrik
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
BeantwoordenVerwijderenIn de reacties worden 3 verschillende planten samen genomen: grote muur, watermuur, bosmuur. Grote muur is als je die eenmaal ervaren hebt, duidelijk anders als bosmuur en als watermuur. Bosmuur en watermuur zijn wel behoorlijk sterk gelijkend. Er is wel verschil. Het blad van watermuur is malser als van bosmuur. De stengels van watermuur zijn slapper en vierkantig als van bosmuur. De stengel van bosmuur is taaier en rond. Maar het makkelijkst kijk je naar de bloem. De meeldraden van watermuur zijn blauwachtig. Mocht je er nog niet uit zijn, helpt je dit misschien. Succes! Marion de Kort.
BeantwoordenVerwijderenDag Marion, dank voor je reactie, maar ik begrijp hem niet helemaal. Mijn blog gaat vooral over het verschil tussen bosmuur en een soort die in sommige flora's Norger bosmuur wordt genoemd. Ik zeg inderdaad dat watermuur een de 'gewone' bosmuur sterk op elkaar lijken, maar dat is meer als opmaat voor het deel hoe je de 'montana' van de gewone kunt onderscheiden omdat die kenmerken nauwelijks beschreven zijn. Met vriendelijke groeten, Aaldrik Pot
Verwijderen