Natuurspoorjournaal #103 - Konijnenholen

Foto 1. Van afstand een dassenburcht, van dichtbij toch echt 'gewoon' van konijn. 

Onlangs liepen Nicolette en ik een rondje in Westerwolde. Op de hei van Ter Borg zag ik 'in de verte' een grote witte bult zand liggen. Eerste gedachte: tjonge, die das laat wel heel duidelijk zien dat hij er is. En de locatiekeuze was ook wat vreemd. Nu bouwen dassen wel vaker een (bij)burcht in een heideveld(je), maar op de een of andere manier toch altijd een beetje uit het zicht. Ik was dus blij verrast dat ik weer een 'plaatje' aan mijn zoekbeeld kon toevoegen. Dassen blijven immers verrassen.

Grote burchtcomplexen

Maar ter plaatse bleek weer op te gaan dat je eerst even rustig moet kijken. Of zoals mijn maatje René vaak zegt, als je wilt dat het een das is, zie je alleen nog maar das. Deze indrukwekkende hoop zand (foto 1) was echter naar buiten gewerkt door een konijn. Ook een wat atypisch beeld, want er was maar 1 zandkegel. Konijnen leven vaak in groepsverband en daardoor ontstaan meestal grotere burchtcomplexen (foto 2).

Foto 2. 'Klassiek' complex van konijnenburchten. 

Het konijn werd in de twaalfde eeuw vanuit Frankrijk in heel West-Europa ingevoerd en als geschenk (lees jachtwild) uitgewisseld door kloosterlingen en adel. Tot de jaren vijftig van de vorige eeuw was het konijn een wijdverspreide soort in ons land. Door hun sociale levenswijze (ze zijn met veel om het simpel te zeggen) houden ze hun eigen geliefde habitat met korte vegetaties in stand.

VHS

Maar erg goed gaat het niet met het konijn. Ziektes als myxomatose en de twee varianten van VHS (Viral Haemorraghic Syndrome) hebben de populaties een aardige deuk opgeleverd. Na de eerste VHS-uitbraak vanaf begin jaren negentig werd de soort op een mij aantal bekende plekken volledig weggevaagd. In gebieden waar een restpopulatie overbleef waren er snel tekenen van herstel, maar hier zorgde VHS 2 voor een nieuwe klap. Door de hoge stikstofdepositie worden de geschikte terreinen daarna in hoog tempo door verruiging ongeschikt voor hervestiging van konijnen.

Foto 3. Konijn. 

Het konijn wordt ondanks al die tegenslagen nog steeds niet in zijn voortbestaan bedreigd. Vreemd is het wel dat het beeld van plekken die jarenlang door de vele sporen van konijnen werden gedomineerd vrij snel dichtgroeien met bijvoorbeeld pijpenstrootje. Dan zie je pas echt goed hoeveel invloed konijnen op het landschap hebben.